Las - to nie tylko grzyby, jagody i świetny teren na spacery. To ważny element gospodarki kraju, którą od lat zajmują się Lasy Państwowe.
Lasy Państwowe 80 lat temu
W roku 1924 na mocy rozporządzenia Prezydenta RP powołano do życia Przedsiębiorstwo Polskie Lasy Państwowe. Ustanowienie instytucji państwowej ustabilizowało sytuację polskich lasów, które przeżywały kryzys spowodowany "Ustawą o daninie lasowej" i chaotyczną gospodarką prywatnych właścicieli.
W 1928 roku została uchwalona ustawa o zagospodarowaniu lasów państwowych, będąca kolejnym etapem porządkowania zasad funkcjonowania państwowej gospodarki leśnej, a w 1930 roku ustanowiono Dyrekcję Naczelną Lasów Państwowych.
Pierwszym dyrektorem naczelnym Lasów Państwowych był Adam Loret (w latach 1931-1939), który położył ogromne zasługi dla całego przedwojennego leśnictwa.
Obecnie Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe sprawuje zarząd na ponad 7,5 mln ha (stanowi to 25% obszaru kraju). W Polsce dominują lasy publiczne, które zajmują 82,6% ogólnej powierzchni lasów. Pozycja Lasów Państwowych jest więc bezdyskusyjnie przewodnia.
Na terenie naszego kraju działa 17 Regionalnych Dyrekcji Lasów Państwowych. Nadleśnictwo Jedwabno położone jest na terenie RDLP w Olsztynie. Jest jednym z największych z 33 nadleśnictw wchodzących z skład RDLP Olsztyn. Jego powierzchnia wynosi 29 724 ha. Położone jest na terenie 7 gmin: Janowo, Jedwabno, Nidzica, Olsztynek, Pasym, Purda, Wielbark.
Lasy Państwowe sprawują zarząd nad lasami stanowiącymi własność skarbu państwa, z wyłączeniem parków narodowych, zasobów własności rolnej skarbu państwa oraz zasobów objętych użytkowaniem wieczystym. W ramach tej działalności prowadzą gospodarkę leśną, zarządzają gruntami i innymi nieruchomościami oraz ruchomościami związanymi z gospodarka leśną.
Las dla ludzi
W lasach państwowych istnieje model lasu wielofunkcyjnego. Oznacza to, że ekosystemy leśne racjonalnie użytkowane zapewniają trwałe i zrównoważone spełnienie wszystkich naturalnych funkcji lasu, a produkcja drewna wymieniana jest na końcu długiej listy celów przyświecających gospodarce leśnej.
Ogólnie funkcje lasu dzielimy na trzy zasadnicze grupy:
- funkcje ochronne (ekologiczne)
- funkcje gospodarcze (produkcyjne)
- funkcje pozaprodukcyjne (społeczne).
Funkcje społeczne związane są głównie z udostępnieniem lasów społeczeństwu i służą zaspokojeniu potrzeb: rekreacyjnych, edukacyjnych, pozyskania płodów runa leśnego, lokalizowania pasiek, łowieckich, artystycznych. Spełniając funkcje społeczne lasy kształtują korzystne warunki zdrowotne i rekreacyjne dla społeczeństwa, tworzą i wzbogacają rynek pracy, służą obronności kraju, zapewniają rozwój kultury, nauki oraz edukacji ekologicznej społeczeństwa, która nabiera coraz większego znaczenia. Każde nadleśnictwo stworzyło leśną ścieżkę dydaktyczną w celu przybliżenia społeczeństwu zagadnień związanych z lasem.
Praktycznym wyrazem działań w zakresie udostępniania lasów dla rekreacji są m.in. parkingi leśne, punkty widokowe, szlaki piesze, rowerowe i konne, zadaszenia przeciwdeszczowe, miejsca odpoczynku wyposażone z ławy i stoły.
Społeczne znaczenie lasu można mierzyć na różne sposoby. Dla jednych las to turystyka i wypoczynek, miejsce bezpośredniego kontaktu z naturą, niepowtarzalne walory poznawcze. Dla tych, którzy zajmują się organizacją wypoczynku - las stanowi "magnes" przyciągający wielu turystów. Korzystają z tego biura podróży i coraz popularniejsze w naszym kraju gospodarstwa agroturystyczne. Uroki polskiej przyrody podziwiają również zagraniczni turyści.
Miejsce pracy
Dla około 30 tysięcy Polaków Lasy Państwowe to miejsce pracy. Kilkadziesiąt tysięcy osób utrzymuje się z usług świadczonych na rzecz lasów (zalesianie, pielęgnacja, pozyskanie drewna itd.). Liczne rzesze "dorabiają" sezonowym zbiorem i sprzedażą owoców runa leśnego.
Również na terenie nadleśnictwa Jedwabno z pracy w lesie utrzymuje się ok. 170 osób zatrudnionych w Zakładach Usług Leśnych. Miejscowe lasy są niezwykle grzybodajne i owocodajne, dzięki czemu cieszą się dużym zainteresowaniem wśród mieszkańców i turystów.
Społeczne znaczenie lasu przekłada się na ekonomię także w inny sposób - co roku Lasy Państwowe odprowadzają do gminnych kas ponad 80 mln zł podatku leśnego. Dla wielu, zwłaszcza uboższych gmin, stanowi to istotny składnik ich budżetu.
Szczególny rok
Bieżący rok jest dla leśników Lasów Państwowych szczególny, obchodzą one bowiem jubileusz 80-lecia. Rok 2004 obfitował więc będzie w różnego rodzaju przedsięwzięcia i wydarzenia, zarówno na szczeblu lokalnym, jak i krajowym.
W nadleśnictwach trwają prace, które mają w sposób szczególny uczcić 80-lecie powstania Lasów Państwowych.
Właśnie z tej okazji 50 pracowników Nadleśnictwa Jedwabno posadziło uprawę w leśnictwie Grobka na powierzchni 3,35 ha i aleję dębową. Na uprawie umieszczono kamień upamiętniający to wydarzenie.
Dla uczczenia jubileuszu w nadleśnictwie Jedwabno wykonano też zabieg podkrzesywania drzew na łącznej powierzchni 17 ha.
W nowo powstałym kościele pod wezwaniem św. Huberta w Zimnej Wodzie w dniu 5 czerwca odbędzie się msza rozpoczynająca regionalne obchody 80-lecia Lasów Państwowych, których kontynuacja odbędzie się w Nadleśnictwie Wielbark. Uroczystości te będą otwarte dla wszystkich i w imieniu wszystkich leśników olsztyńskich świętujących w tym dniu swój jubileusz i w imieniu własnym serdecznie na nie zapraszam.
Nadleśniczy Nadleśnictwa Jedwabno
Stanisław Słaboń
2004.06.02